Παράγοντες που επηρεάζουν
Παράλληλα με τις ειδικά σχεδιασμένες συμπληρωματικές ζωοτροφές αιγοπροβάτων γαλακτοπαραγωγής, το γεωτεχνικό τμήμα της ΕΛ.ΒΙ.Ζ. παρέχει τεχνικές συμβουλές για τη διατροφή και για την βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων κτηνοτροφικών προϊόντων.
Ένα από τα βασικότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά του αιγοπρόβειου γάλακτος, που έχει και ιδιαίτερη οικονομική σημασία, είναι η λιποπεριεκτικότητά του. Η περιεκτικότητα του γάλακτος σε λίπος επηρεάζει τις οργανοληπτικές του ιδιότητες (χρώμα, υφή, γεύση και οσμή) και καθορίζει, μαζί με το επίπεδο των πρωτεινών, τη χημική του σύσταση. Η λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες (γενετικούς, διατροφικούς και περιβαλλοντικούς-διαχειριστικούς παράγοντες).
Η λιποπεριεκτικότητα είναι χαρακτηριστικό που επηρεάζεται από το είδος, τη φυλή και το συγκεκριμένο γενετικό υλικό του ζώου. Επειδή λοιπόν η λιποπεριεκτικότητα είναι ένα χαρακτηριστικό που κληρονομείται πρέπει να δίνεται σημασία στην επιλογή αρσενικών ζώων για αναπαραγωγή με βάση τις αποδόσεις των προγόνων τους. Επιπλέον υπάρχει αρνητική συσχέτιση μεταξύ γαλακτοπαραγωγής και λιποπεριεκτικότητας, με αποτέλεσμα ιδιαίτερα υψηλή γαλακτοπαραγωγή να επηρεάζει αρνητικά τη λιποπεριεκτικότητα.
Η διατροφή είναι ένας άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την λιποπεριεκτικότητα. Πολύ μεγάλη σημασία έχει η προσθήκη χονδροειδών ζωοτροφών στο σιτηρέσιο σε ποσοστό τουλάχιστον 40%. Οι χονδροειδείς τροφές πρέπει να είναι καλής ποιότητας και να χορηγούνται σε μεγάλα τεμάχια ώστε να προάγουν το μηρυκασμό. Στα πρόβατα έχει αναφερθεί θετική συσχέτιση μεταξύ λιποπεριεκτικότητας και επιπέδου ινωδών στοιχείων (NDF- neutral detergent fiber) στην τροφή. Στα πρόβατα εξίσου σημαντικό ρόλο στην λιποπεριεκτικότητα έχουν και τα εξισορροπημένα επίπεδα ενέργειας του σιτηρεσίου. Η υπερβολική, όμως, κατανάλωση συμπυκνωμένων ζωοτροφών μπορεί να μειώσει την πρόσληψη των χονδροειδών, να προκαλέσει πτώση του pH της μεγάλης κοιλίας με ενδεχόμενα οξεωτικά φαινόμενα και μείωση της λιποπεριεκτικότητας-(η σωστή κατάρτιση του σιτηρεσίου μπορεί να προφυλάξει το κοπάδι από αυτό το μεταβολικό νόσημα). Επιπλέον, η προσθήκη ζωντανής μαγιάς (Saccharomyces cereviciae) και τα κατάλληλα επίπεδα κυτταρινών στο φύραμα αιγοπροβάτων γαλακτοπαραγωγής μπορούν να βοηθήσουν στη διασφάλιση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του γάλακτος.
Το καλοκαίρι που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες μειώνεται η κατανάλωση τροφής και η λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην ξηρά ουσία που καταναλώνουν τα ζώα και που αντιστοιχεί στο 4-5% του σωματικού τους βάρους. Όταν τα ζώα βόσκουν στο λειμώνα πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν καλύτερη εκτίμηση της ξηράς ουσίας που καταναλώνει το ζώο δεδομένου ότι οι λειμώνες-βοσκότοποι έχουν υγρασία που φθάνει ή ξεπερνάει το 80%. Επιπλέον οι πλούσιοι βοσκότοποι μπορεί να έχουν χαμηλά επίπεδα κυτταρινών με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος.
Οι ορθοί ζωοτεχνικοί χειρισμοί, η αποφυγή του στρες κατά το άρμεγμα και η ορθή λειτουργία του αρμεκτικού συστήματος (πίεση-τρόπος λειτουργίας) συμβάλλουν στην καλή υγεία-λειτουργία του μαστού και άρα και στην καλή ποιότητα του γάλακτος . Τέλος παράγοντες που έχουν σχέση με το ίδιο το ζώο όπως η ηλικία, το στάδιο της γαλακτοπαραγωγής και το σωματικό βάρος μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα του παραγόμενου γάλακτος και την λιποπεριεκτικότητά του.
Η ΕΛ.ΒΙ.Ζ. διαθέτει ένα υπερσύγχρονο χημείο στο οποίο γίνονται πλήρεις διαθρεπτικές αναλύσεις τόσο σε πραγματικό χρόνο (με τη συσκευή NIR), όσο και με τις μεθόδους της αναλυτικής χημείας. Με τον τρόπο αυτό μετρώνται οι κυτταρίνες στο φύραμα αλλά και στις χονδροειδείς ζωοτροφές ώστε τα σιτηρέσια των ζώων να είναι πλήρη και ισορροπημένα. Επιπλέον, τόσο οι πρώτες ύλες, όσο και τα τελικά προϊόντα εξετάζονται για αφλατοξίνες ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα των παραγόμενων ζωοτροφών. Η ΕΛ.ΒΙ.Ζ. διαθέτει μια τεχνική ομάδα από ζωοτέχνες και κτηνιάτρους που παρέχουν συμβουλές διατροφής και προτείνουν τις κατάλληλες διατροφικές λύσεις σε κάθε περίπτωση.
