Η διατροφή επηρεάζει τόσο την παραγωγικότητα όσο και την υγεία και τη γονιμότητα των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής. Για να μπορέσει μια μονάδα γαλακτοπαραγωγής να επιτύχει τους επιθυμητούς αναπαραγωγικούς δείκτες, θα πρέπει, πλην όλων των άλλων παραμέτρων, να εφαρμόζει ένα πλήρες και ισορροπημένο διατροφικό πρόγραμμα. Πιο συγκεκριμένα όταν απαιτούνται τρεις ή περισσότερες τεχνητές σπερματεγχύσεις για να γονιμοποιηθούν οι αγελάδες εκτός από άλλους παράγοντες θα πρέπει να ελεγχθούν και βασικά στοιχεία της διατροφής όπως:
- Παρουσία μυκοτοξινών στην τροφή
- Κετονικά σώματα στο αίμα (συνεπεία αρνητικού ενεργειακού ισοζυγίου και κέτωσης)
- Ανισορροπία ασβεστίου, φωσφόρου, βιταμινών Α, D, E και καροτενίου.
Σε περιπτώσεις που οι αγελάδες δεν εκδηλώνουν οίστρο τότε σίγουρα θα πρέπει να εκτιμηθεί το επίπεδο ενέργειας του σιτηρεσίου και να ελεγχθεί εάν οι αγελάδες χάνουν σωματικό βάρος λόγω της υψηλής γαλακτοπαραγωγής. Επιπλέον η αναιμία και η έλλειψη πρωτεϊνών, σιδήρου, σεληνίου , βιταμίνης Ε και φωσφόρου μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνιση άνοιστρων αγελάδων.Η συχνή εμφάνιση λοιμώξεων στο γεννητικό σύστημα των αγελάδων μπορεί να οφείλεται σε ανισόρροπη διατροφή στην ξηρά περίοδο καθώς και σε υπερβολικά παχιά ζώα κατά τον τοκετό.
Επίσης χαμηλά επίπεδα ασβεστίου μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνιση κατακράτησης εμβρυικών υμένων που με τη σειρά της μπορεί να προδιαθέσει σε μολύνσεις της μήτρας. Στη λίστα των πολλών αιτιών αποβολής των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής μπορεί να προστεθεί η έλλειψη σεληνίου και βιταμίνης Ε καθώς και η κατανάλωση τοξικών φυτών, η τοξίκωση από νιτρικά και οι μυκητιακές λοιμώξεις.
Επιπρόσθετα, η εμφάνιση κυστικών ωοθηκών στις αγελάδες μπορεί να οφείλεται, πλην άλλων, και σε ανεπάρκεια βιταμίνης Α, Ε, σεληνίου καθώς και στην παρουσία οιστρογόνων σε μουχλιασμένες ζωοτροφές. Τέλος όταν σε μια αγελαδοτροφική μονάδα αυξάνουν τα ποσοστά κατακράτησης εμβρυικών υμένων θα πρέπει να ελεγχθεί η επάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων καθώς και να αποφεύγονται τα ακόλουθα:
- Κακής ποιότητας χονδροειδείς τροφές ή έλλειψη φρέσκων χονδροειδών τροφών
- Η υπερβολική χορήγηση ενσιρώματος καλαμποκιού σε αγελάδες ξηράς περιόδου
- Χορήγηση καρπών σε ποσοστό μεγαλύτερο του 0,5% του σωματικού βάρους στην ξηρά περίοδο.
- Υπερβολική κατανάλωση ασβεστίου από την χορήγηση υψηλού ποσοστού σανού ψυχανθών σε αγελάδες ξηράς περιόδου.
- Η έλλειψη ασβεστίου και φωσφόρου στο σιτηρέσιο των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής.
- Η περίσσεια βιταμίνης D στην τροφή.
Γενικά, σε κάθε μονάδα γαλακτοπαραγωγής που αντιμετωπίζει προβλήματα γονιμότητας θα πρέπει να ελέγχεται το διατροφικό πρόγραμμα και να γίνονται παρεμβάσεις ώστε να εξασφαλίζεται η λήψη των αναγκαίων βιταμινών και ιχνοστοιχείων από τα ζώα (ιδιαίτερα των βιταμινών Α, Ε και του σεληνίου ) καθώς και η σωστή λήψη μακροστοιχείων (ασβεστίου και φωσφόρου). Είναι πολύ σημαντικό να ελέγχεται η θρεπτική κατάσταση των ζώων (Body Condition Score) σε όλα τα στάδια του παραγωγικού τους κύκλου (γαλακτοπαραγωγή, ξηρά περίοδος, τοκετός). Είναι σημαντικό να διαμορφώνεται ένα διατροφικό πρόγραμμα που θα είναι προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες απαιτήσεις τις κάθε μονάδας καθώς και σε κάθε διαφορετική κατηγορία ζώων (μοσχίδες, πρωτόγεννες, ενήλικες, ξηρά περίοδος). Με αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται η διατροφική διαχείριση της μονάδας και μπορεί να βελτιωθούν και οι αναπαραγωγικοί της δείκτες.
